Addendum: Balıkesir'deki Kervansaray Oteli

- Çevre düzenlemesini de sizden mi öğreneceğiz? Edeb yahu…

Balıkesir’deki güzelim Kervansaray Otelinden daha önce bahsetmiştim. O yazıyı yazarken elimde yapı çevresinin yıkımdan sonraki haline ait bir fotoğraf yoktu maalesef (aslında olmaması mı “maalesef” yoksa olması mı, artık çok emin değilim). Yıkılanın yerinde duran, alanın hemen yanı başındaki benzincideki adamcağızın bile hafifçe tiksinerek eliyle işaret ettiği şehir içi otobüs durakları, ekmek arası köfte  lokantası ve göbeklerdeki adem ejderhası gibi duran pleksiglas çiçekler. Ama o  şeylerle lokantanın şemsiyeleri arasındaki renk uyumu var. Şimdi doğruya doğru.

“Düzenleme”den sonra,  en azından yolun karşı kıyısındaki güzel gar binasının önüne gerçek bir kent meydanı tasarlanır, yoğun bir şekilde yeşillendirilir, yıkım bir şekilde “hayırlara vesile olur”, en azından gar sebeplenir diye hayal etmiştim.  Bu iki yapının önünden; daha doğrusu Balıkesir’in merkezinden geçen, bir zamanların çok yoğun İzmir-Bursa karayolu artık kullanılmıyor, trafik kentin dışından dolaşan bir bağlantı yolundan akıyor zaten. Ama ne gerek var uygar bir yaşamın gereklerini yerine getirmeye? “Zaten kentin hemen dışı bağ bahçe, çayır çimen. Hayır, Nüyork mu burası? Aha hazır köfte lokantası yaptık, üstelik bilmem şu kadar lira farkla büyük seçim de yapıyorlar, eee? ” Diye düşünmüş olabilirler tabii. Şu muazzam “eser”in en hüzünlü/güzel tarafı da bir zamanlar binanın önünü süsleyen palmiye ağaçları. Muhtemelen bu görkemli ağaçların, yapılanın cüceliğini daha da netleştirdiğinin farkında değiller. Esas ona bi uyansalar, var ya…

Balıkesir | Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi | Ağustos 2013

Fakat bu işlerin müsebbibi ortak akılsızlık  halen kavrayamadığım bir şekilde kentin bazı yapılarını esirgiyor. Merhamete mazhar olanlardan  biri de “düzenleme”nin az ilerisinde Yüksek Mimar Şeref Demirel tarafından 50’li yıllarda Elektrik Su Otobüs İşletme Müdürlüğü ve lojmanı olarak tasarlanmış, bugünün Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi”. Yapı 80’lerde Türkiye Elektrik Kurumu, 90’ların sonuna kadar da Belediye Su-Otobüs İşletmesiymiş. (Birol,2009).  2004’de de yenilenerek müze ve kent arşivi! olarak kullanılmaya başlanmış (neyi arşivliyorlar acaba? Evet; yine otelden söz edeceğim bozuk plak gibi, çünkü çok ağrıma gidiyor hakkaten. Ama  yitip giden bununla sınırlı değil. Bak, internet ne güzel bişey, referans gösterdiğim yazının hemen hemen aynısını koymuşlar buraya. Adam ol, oku.  Zaten Mimarlar Odası bu çok ilginç sempozyum kitabından 750 tane basmış. Muhtemelen İstesen de bulamayacaksın. He, yedi yüz elli tane!). 

Balıkesir | Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi
|Ağustos 2013 | Cephe Detay 

Ön cephenin  pencere ritmi, öndeki kemerli saçak ile çok zarif ve çekici. Bayan Gaye Birol  "yenileme sırasında yapının ön ve yan cephelerinde bulunan ve yapıya özellik katan balkonlar kaldırılmıştır” diyor. Fotoğraflar ile de belgeliyor gerçekten. Bu balkonları hiç hatırlamıyorum ama, yapı onların kaldırılması ile daha netleşmiş sanki. Bence bu haliyle de çok güzel. Yanında da eski Elektrik Santrali, şimdinin “Salih Tozan Kültür Sanat Merkezi” var. Fotoğrafını bile çekmemişim. Belediye AKePe’li ise genellikle “Necip Fazıl Kısakürek Kültür ve Sanat Merkezi” isimli, “Müslüman Ailede Hanımın Rolü” konferansları ve/veya Fetih 1453 filmi  gösterilen,  CehaPe’li ise; sürekli Carmina Burana videosu dayanan “Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Merkezi”  adlı bu uygarlık odakları hiç ilgimi çekmiyor artık.

“Balıkesir her ne kadar elbirliğiyle hadım edilmeye çalışıyor olsa da bir zamanların zengin sosyal ve kültürel yaşamının izlerini taşıyor halen" diye yarım yamalak düşünceler geçerken kafadan, Miki ve MeKaDe sabırsızlanıp, söylenmeye başlıyor. Biraz daha vakit geçirirsem beni yiyebilirler. Onları besleyecek  bir şeyler bulmak için gaza basıp ayrılıyoruz Balıkesirden.

Çağdaş sanatın  ışığı ile aydınlanın ama, Kervansaray Oteli’nin laneti her daim üzerinizde olsun.

BvP .

Fotoğraflar BvP 

Birol, G. 2009. “Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Pratiğinin Balıkesir’deki İzleri”, Cumhuriyet'in Mimarlık Mirası Sempozyum Bildirileri Kitabı.  TMMOB Mimarlar Odası. Haziran 2011.