Biber Cep Denizaltısı

Cüce Denizaltılar, İnsanlı Torpidolar, Torpido İnsanlar ve Seehund  yazısında cihazdan kısaca bahsetmiştim. Gerçekten çok ilginç ve fakat çok ürkütücü bu araç sanırım üzerinde durmayı daha fazla hak ediyor.

İkinci Dünya Savaşı sonlarına doğru ciddi “sıkıntı” içindeki  Alman Donanması denize düşen yılana sarılır misali 1943 sonlarında  İngiliz tasarımı bir Welman cep denizaltısı  ele geçirince pek sevinir. Eh, Welman’ın da pek sağlam ayakkabı olmadığı, en nazik tabirle, bir boka yaramadığı bellidir ama Üç numaralı Rayh için günler sayılı, seçenekler kısıtlıdır.  Zaten donanma da benzer bir şey geliştirmeye çalışmaktadır.  Dikkate incelenen İngiliz mucizesi  –nedense- Alman Mühendislerini derinden etkiler.  Şubat 1944’de benzer bir cihazın tasarımı bitmiş, üretim için görüşmeler başlamıştır bile.  Prototip üretimin testleri… Eh, çok ta kötü değildir. İlk olarak 24 adet sipariş verilir ve 1944 sonuna kadar bu garip makineden 324 tane üretilir [1].

Daha tasarım aşamasında böylesi küçük bir cihazda benzin motoru kullanmanın açacağı sorunlar  hakkında aklı erenler  kıçını yırtmıştır ya, gel gör ki tasarımın sorumlu kişisi nuh deyip peygamber dememektedir.  Denizaltı için Alman Ordusunun standart kamyonu Opel-Blitz’de de  kullanılan 3.6 litrelik benzin motoru seçilir. Bu şeyden bol miktarda bulmak mümkündür,   ucuzdur ve ek olarak çalışırken oldukça sessizdir.  Bununla birlikte, sağlıklı bütün benzinli motorlar gibi, çalışırken bolca karbon monoksit üretir! Çok ufak teknede kullanıcı ve motoru birbirinden ayırabilecek imkan yoktur, birlikte seyahat ederler.   Bu ciddi, ölümcül defo için üretilen çözümler kapaklar kapalı halde 45 dakikadan fazla motor çalıştırılmaması tavsiyesi ve  gemicilere dağıtılan 20 saat boyunca kullanılabilecek depoları ile  ilkel solunum cihazlarıdır. 
Baş ve kıçtaki birer dalış tankından başka, tekneyi dengede tutabilecek,  kontrollü dalışa yardımcı  “trim tank”ların olmayışı da başka bir tasarım rezilliğidir. Yani kontrol  karakteristikleri  yüzeyde iyi  sayılabilecek tekneyi dalışa geçtiği zaman tutabilmek imkansızdır, tam deyim yerindeyse “başı kıçı oynar”. Bu oynaklığın  bir bölümünü de depolarda  oradan oraya serbestçe  hareket eden yakıta ve sabit balast tankındaki  sıvılara borçludur. Burnu bir parça aşağıya verip dalışa geçtiğinizde hooop, kırk derece ile aşağıya iniyorsunuz,  “hadi biraz kıçtan yükseleyim, n’olacaksa” dediniz … Hey maşallah, yukarı şahlanıyor mübarek! Yani rezillik diz boyu. 

Unutmadan; bu manevraları  kafanızı 60 santim genişliğindeki kumanda kulesinin içinde, daracık bez iskemlede oturarak ve ense kökünüzde bir kamyon motoru çalışırken yapmalısınız.  Etrafınızdan sürekli bir şeyler sızdırarak geçen boru ve kabloları, Kuzey denizi ile aranızdaki  üç milimetre kalınlığında, birbirine kötü bir kaynakla tutturulmuş gövdeyi fazla kafaya takmayın. Açlığınızı bastırmak için de yiyebileceğiniz tek şey, asıl amacı sizi yorgunluğa karşı uyarmak olan bolca kafein ve kola katılmış çikolata parçaları olsun.. (Hani var ya reklamlarda; fıstık gibi karı yürek sıkıntısını izale maksatlı, bi ayağını altına alıp yumuşacık kanepe üstünde yumuluyor çikolataya. Bu da o hesap,  ortam farklı biraz işte) N'oldu içiniz mi karardı? Durun daha torpido kısmına bile gelmedik.  

Denizaltı silah olarak  teknenin  iki yanındaki girintilere hafifçe gömülmüş iki adet G7e  torpidosuna  [2] sahipti. Gövdeye kaynaklanmış makaslar üzerine  asılı  raya torpidolar halkalı cıvatalarla tutturuluyor, üzerinde de pnömatik bir silindir bulunuyordu.   Ateşleme sırasında bu silindir geriye doğru hareket ettirilerek  hem torpidoyu gövdeden ayırıyor hem de motoru çalıştırıyordu.  Zekice tasarlanmış ama oldukça kaba bu sistemin mekanik hataları  yüzünden kaç torpidonun tekneden ayrılmadan patladığı veya kaçının tekneden ayrılmayı reddederek   çalışmaya devam etmek suretiyle  anlatılamaz rezilliklere sebep olduğunu bilmiyorum.  Ama hiç de az olmadığını düşünebiliriz.

“Peki  işe yaramışlar mı bari” sorusu  geldi aklınıza değil mi ?   Bu sorunun cevabını  üstte uzun uzun sayıp döktüğüm tasarım saçmalıkları ile bulamadıysanız, harekat alanı olarak seçilen sulardaki müttefik hava – deniz üstünlüğünden ve saldırı için donatılmış  teknelerin azlığından da bahsetmek  gerekli. Ağustos 1944 sonunda Biber’lerle yapılması düşünülen ilk saldırı maalesef gerçekleşemeden başarısız olur. Harekat üssü olarak seçilen Le Havre sürekli müttefik bombardımanı altındadır. Şiddetli çatışmalar yaşanan liman ve kent 20 Ağustosta düşer!  Ama  “K-Flotille 261”  kafayı bu işe iyice takmıştır.  Belçika’daki ana depodan çıkan denizaltılar yemeyip içmeyip, 5 günde , 28 Ağustosta biraz daha doğudaki Fecamp’a varırlar [3]. 29/30 Ağustos gecesi  de (dikkatinizi çekerim, varışlarından 24 saatten az zaman geçmiş) 18 Biber denize açılır. İlginç bir şekilde kayıp vermeden geri de dönerler. Ama  resmi İngiliz kayıtlarında o gece yapılan “saldırı” ile  hiçbir detay yoktur! Denizaltılar hiçbir şey becerememiştir kısacası.  Zaten Müttefik ilerleyişi  yüzünden 31 Ağustosta Fecamp’tan da ayrılmak zorunda kalırlar. Geride bırakılan teknelerden bir kaçı kullanılamaz hale getirilir . Sağlam kalanlarında defterini bir Müttefik zırhlı kolu dürer.  Modelini yaptığım  Biber de  işte bu geride bırakılanlardan.

Çabucak değişen sınırların kalıcı harekat üssü belirlemeyi  nerdeyse imkansız hale getirişi  eli kolu bağlamıştır ya, “komtan”larda yaratıcı fikirler tükenmez. Önce Manş denizinin üst bölümündeki adaların civarı olası harekat alanı olarak düşünülür. Civardaki düşük süratli nakliye gemisi trafiği, evet iştah açıcıdır da, teknelerin  bölgeye ancak  uçakla nakledilebileceği anlaşılınca vazgeçilir! Başka parlak bir fikir de bir biber’in –yine-  havadan Süveyş Kanalı ile bağlantılı büyük acı göl’e indirilmesiydi! Göle bırakılan sivrisinek larvası yiyen  balıklar  misali bu denizaltı da  “uygun” bir anda “uygun” tonajda bir  gemi bulacak, “uygun” bir şekilde batırarak Süveyş Kanalı’ndaki deniz trafiğini bloke edecekti. O zamanlar yeryüzündeki en büyük nakliye uçağı olan Bv.222'yi  (kanat açıklığı yaklaşık 46 metreydi)  göle çaktırmadan indirmenin imkansızlığı akıllara gelince bu işten de vazgeçilir.  Kola girişinde Sovyet Savaş Gemisi  “Archangelsk”e, fotoselli fünyelerle Waal nehri  üzerindeki  Nijmegen Köprüsüne  düzenlenen saldırılar da bir sonuç vermez [4].

Umutsuz bu çabaların nihai sonucunun, son derece cesur ve görevine bağlı bir sürü genç insanın ölümü olduğu bir gerçek. Fakat  Manş denizi kıyılarında her an gelebilecek bir saldırıya karşı koymak için seferber edilen, sırf bu belirsiz tehdit yüzünden gerekli başka alanlara kaydırılamayıp dar bir alana çakılı müttefik hava ve deniz gücünün büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, Biber’in verdiği zararın onu tasarlayanların hayal bile edemeyeceği boyutlarda  olduğu düşünülebilir.  

BvP

Edited By Batur

Model ve Fotoğraflar:   İtaleri tarafından üretilen 1/35 ölçekli plastik model kiti (Katalog No: 5609). BvP.

Fecamp Normandiya’da terk edilmiş Biber  fotoğrafı: Imperial War Museum /  Admiralty Official Collection, A 28252 http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205187549

………………

[1]  Kemp, Paul. Midget Submarines of the Second World War. Caxton Editions,  2003.

[2] İkinci Dünya Savaşı boyunca Alman Donanmasındaki tüm torpidobot ve denizaltıların standart silahı 53.3 santim çapında 7.163 metre boyunda, yaklaşık 280 kilogram patlayıcı (Hexanite) taşıyan “G7” tipi torpidolardı.  Boyutları değiştirilmemekle birlikte sürekli geliştirildiler. Savaşın ilk yıllarında üretilen  G7a hedefe ulaşmak için buhar  kullanıyordu. Tüplerdeki basınçlı hava, yanmayı kolaylaştırıcı katkı maddesi (decalin), benzin ve su ile yanma odasına gönderiliyor, ateşleme ile  elde edilen  yüksek basınçlı buhar dört silindirli  motoru,  motorun ürettiği güç ise iç içe iki şafttan hareket alarak aksi yönlere dönen   iki pervaneyi hareket ettiriyordu. Sistem sürat ve menzil açısından  mükemmel olmakla birlikte (örneğin torpidobotlar için  6.000 metreyi 81 km/h sürat  ile kat edebilecek bir konfigürasyon uygulanıyordu) gürültülü oluşu ve  arkasında bıraktığı köpük izi hedef tarafından kolayca tespit edilmesine neden oluyordu. Buna rağmen çok uzun süre denizaltı komutanlarının tercihi oldular.  Aslında,  köpük izi ve gürültü  Japonların zenginleştirilmiş oksijen kullanan “tip93”  torpidosu dışında tüm donanmaların başını ağrıtan,  çözülememiş önemli  bir sorundu. Basit ve akıllıca bir tasarım gibi görünen elektrik motorlu torpidoların ise, 1942’de Elektrik motorlu G7e/T3 modeli üretilene  dek  denizaltı komutanlarını çileden çıkaran bir dizi sorunu vardı. Çalışır durumda tutulabilmeleri için savaş şartlarında bir denizaltıda sürekli ihtimam gerektiren, yetmezmiş gibi optimum performans için ateşlemeden önce 30 santigrat derecede tutulmaları tavsiye edilen kurşun-asit aküler ve 100 beygirlik motorların yavaşlığı, menzil düşüklüğü gibi…   Hedef teknenin tam altında patlamak üzere geliştirilmiş manyetik fünyelerin bir mühendislik beceriksizliği olduğu ortaya çıkınca,  çarpma anında patlayacak şeklide tadil edildiler. Ama  torpidonun derinlik sabitleyici sistemindeki sorunlar yüzünden bu da pek bir işe yaramadı. Torpido çoğunlukla hedefin altından geçip gidiyordu! T3’lerde tüm bu teknik yetersizliklerin,  gecikmeli fünyeye ilişkin sorunların üstesinde gelinmiş ve  torpido mükemmel bir silah haline getirilmişti. 

[3] Müttefik hava ve deniz güçlerinin kesin üstünlük ve kontrolü altındaki Belçika-Fransa kıyıları boyunca yapılan  bu beş günlük yolculuğa ait detay  bulamadım. Fakat acayip bir şey olmalı. Bir yandan da, beş gün boyunca ortalıkta kıyılar boyunca  dolanan çok sayıdaki teknenin kıstırılamamış olmasına “o kadar da üstünlüğü yokmuş  Müttefiklerin işte” diyesi geliyor insanın.

 [4] (ibid; s.51) Eylül 1944’de  Amerikan 82. Hava İndirme Tümenince ele geçirilen bu önemli köprüye daha önce balıkadamlar tarafından düzenlenen  cüretkar ama başarısız saldırı önlenmiş,  saldırının sonucu da köprü ayaklarının olası saldırılara karşı  köprüden nehrin yukarısına 4 sıra önleme ağı gerilmesi olmuştu. Buna rağmen,  hayati önemdeki köprünün defterini dürmek amacıyla 14/15 Ocak 1945 gecesi  dört dalga halinde bırakılan 240 mayınla bir saldırı başlatıldı.  Mayınları sabit periskopları suda  su kuşlarının yuvalarının andırır şekilde kamufle edilmiş 20 adet biber takip etti. Kancalarla donanmış torpidoların ağlara tutunup bu engellerde büyük delikler açması hedefleniyordu. Bu deliklerden geçecek dört adet biber  özel hazırlanmış 300’er kilo patlayıcıyı köprü ayaklarına yakın bir noktada bırakacaktı… Falan filan. Bir bok olmadı tabii. Nehrin iki yanını tutmuş  Müttefik birlikleri  ağlardan önce denizaltıları avladı. Bu ilginç olay hakkında  da fazla  malumat yok maalesef.